22. Η φθαρτή αιωνιότητα μιας σταγόνας
Κώστας Σπυρόπουλος: Επιστήμων και Πολυμήχανος Καλλιτέχνης
L’exposition que nous inaugurons ce soir est une invitation à contempler la beauté de l’instant présent, tout en réfléchissant à la manière dont ces moments fugaces peuvent devenir intemporels. Les œuvres de Kostas Spiropoulos nous rappellent que chaque moment, chaque geste, chaque reflet coloré, bien que périssables, peuvent avoir un impact qui se propage indéfiniment dans le temps.
C’est la deuxième fois que Spyropoulos expose dans la Ville Lumière. En 2016, il y a participé avec grand succès à une foire internationale d’art, tenue au Louvre.
Dans cette nouvelle exposition, l’artiste présente son parcours. Un parcours qui commence par de fortes influences des peintres des années trente.
Dans la première phase de son développement, à la recherche d’une innocente beauté, il se tourne vers les paysages de sa patrie, en se laissant influencer par l’iconographie antique et byzantine.
Je ne saurais trop vous inviter à vous laisser à la fois porter par la poésie visuelle de Kostas Spiropoulos, toute en subtilités et en émotions, et pénétrer par l’action conjuguée chez lui de la médecine et de l’art, dans la célébration de la complexité et de la splendeur de la vie, ce qui a fait dire au grand critique, le Professeur Stelios Lidakis :
« L’accalmie règne partout, tout s’est apaisé. Le soleil ne fait plus qu’un avec le monde, » concluant : « L’art a gagné Spyropoulos sans que la science ne le perde. »
Tandis que peu de peintres grecs se sont attaqués au paysage insulaire avec succès, il a été conquis, dans ses paysages des îles, par la luminosité de l’atmosphère et des objets, évitant le réalisme sec, transformant la réalité en images poétiques, grâce à une palette de couleurs subjectives et à un traitement stylisé des détails. L’historienne d’art, la professeur Athina Schina, a évoqué ainsi sa peinture :
« À travers les ciels sans traits et les mers sans taches, à travers les couleurs chatoyantes et la sérénité éclatante des paysages, l’élégie de la vie se révèle avec le lustre et l’austérité momentanée que l’on souhaiterait à nos rêves. »
On ne saurait mieux dire.
Les étapes suivantes de son œuvre sont caractérisées par une harmonie où prévalent les formes géométriques dans leur puissant équilibre avec la couleur. Au sujet de cette période, le professeur et académicien Chrysanthos Christou remarque :
« Excellent designer et détenteur du pouvoir de suggestion de la couleur, il vise et réussit à produire des décors exceptionnels par leurs implications expressives. »
Commence alors l’exploration de l’espace urbain, de la publicité, de la mode, des médias, des énergies vertes. Une attention particulière est accordée à la gestion des richesses naturelles afin de préserver l’intégrité de l’écosystème, la Terre elle-même et la culture que l’Homme y a implantée, quasiment en tout endroit.
C’est ainsi que son œuvre proclame, à la manière d’un manifeste, que les objets ne sont pas beaux par essence mais que c’est l’artiste qui les transforme en beauté, la reconnaissance de cette beauté dépendant alors du goût. Dans son cas, il s’agit d’une beauté communicative et empathique, promouvant une vision collective et culturelle, et, comme je l’ai noté, si j’ose dire, d’entrée de jeux, en affectant ce dernier mot d’un pluriel de circonstance, c’est bien aussi dans cet esprit qu’avec une force calme et inaltérée, il représente les athlètes en plein effort.
Il y aurait encore beaucoup à dire, un nombre considérable de critiques d’art et d’universitaires de plusieurs continents à citer, qui ont publié leurs analyses, tantôt dans des revues spécialisées, tantôt dans des ouvrages marquants. Je me contenterai, pour finir, d’observer que Kostas Spyropoulos est docteur honoris causa de l’université de Nicosie et membre, entre autres, de l’Académie de Rome dans la classe des Arts et des Lettres.
Et je vous inviterai, personnellement, à vous laisser emporter par la poésie visuelle de K.S., à explorer les déploiements des émotions capturées dans ses formes et ses couleurs, et à méditer sur ce que quelqu’un – je ne sais plus qui – a dit de lui : « Les mythes sont des rêves publics et les rêves sont des mythes privés. La peinture de Spyropoulos n’est ni un mythe ni un rêve, c’est l’éternité périssable d’une goutte d’eau avec son éclatante espièglerie. »
Σέτα Θεοδωριδου
Πρόεδρος ελληνικής κοινότητας στη Γαλλία
Η Έκθεση που σας προτείνω
Αυτή η αναδρομική έκθεση είναι μια διαδρομή επικοινωνίας. Μιας επικοινωνίας δίχως όρια και απαγορεύσεις, δίχως λογική και επιχειρήματα, αλλά ένα κανάλι μεταφοράς συναισθημάτων, σύνδεσης ψυχών και σεβασμού για το αιώνιο μυστήριο της ζωής, του οποίου η εξωτερική όψη αποκρύπτει μια ανίδωτη διάνοια πίσω από τα πάντα.
Ξεκινά από πολύ μακριά και φθάνει να χρησιμοποιεί με ευκολία και αποτελεσματικότητα τις νέες τεχνολογίες.
Γι’ αυτό η τέχνη μου ζει μεγαλοφώνως και συγκεντρώνει τις ψυχές σε μια κοινή κωδικοποιημένη και μαγική συνάντηση που έχει μια δύναμη πέρα από οτιδήποτε μπορούμε να κατανοήσουμε, αφημένοι στης τύρβης την καθημερινότητα.
Δεν διαιρεί, ενώνει. Δεν παιδεύει, ψυχαγωγεί. Δεν κάνει επανάσταση, την προετοιμάζει. Είναι ένα δράμα του οποίου το μυστικό νόημα μπορεί κρύβεται στην αιωνιότητα.
Η τέχνη μου ξεκινά από το απτό και ταξιδεύει πέρα απ’ αυτό και την λογική. Ονειρεύεται και δημιουργεί διόδους προς μια ουτοπία, όπου δεσπόζει το συναίσθημα, το πάθος και η ελευθερία. Η σημασία της είναι να κινεί την ψυχή, να συγκινεί και να κάνει τους ανθρώπους χαρούμενους και θλιμμένους, τρελούς και ονειροπόλους, μαχητές και γενναίους.
Έτσι η διαδρομή αυτή στηρίζεται στην πίστη προς την ανθρώπινη ουτοπία, που αντέχει όμως την πραγματικότητα του ανθρωπίνου δράματος. Ενός δράματος που περιέχει μια και μόνον μια πραγματικότητα : Την αυτοακύρωση.
Μόνον ο έρωτας έχει μια όμοια σημασία, με αυτή της διαδρομής της τέχνης, γιατί μόνο μέσω του έρωτα χτίζουμε την δική μας ουτοπία, που μας εξασφαλίζει την αναγκαία ενέργεια, για την ολοκλήρωση της πορείας…
Ο τίτλος της έκθεσης είναι : «Η φθαρτή αιωνιότητα μιας σταγόνας».
Με πρώτη ανάγνωση ίσως να φαίνεται παράξενος. Όταν όμως σκεφτούμε διεξοδικότερα θα συνειδητοποιήσουμε ότι η σταγόνα έχει κάποια μάζα (m), γιατί έχει κάποιο όγκο (V), έστω και μικρό και κάποιο ειδικό βάρος (e). Γιατί γνωρίζουμε ότι m=e•v.
Η μάζα δεν χάνεται ποτέ, κατά συνέπεια μετέχει της αιωνιότητας. Αν όμως πέσει μέσα στον ωκεανό χάνει την μορφή της και δεν είναι αναγνωρίσιμη. Έτσι η αιωνιότητά της φθείρεται. Η σταγόνα λοιπόν είναι μια μορφή που υπάρχει για πάντα, αλλά από ένα σημείο και μετά παύει να αναγνωρίζεται.
Έδωσα αυτόν τον τίτλο στην έκθεση για να τονίσω την σημασία της τέχνης σχετικά με την ανθρώπινη ουτοπία. Αν είναι κάτι που δίνει υπόσταση σ’ αυτήν είναι η Τέχνη, η Φιλοσοφία και η Επιστήμη. Είναι τρεις έννοιες που δίνουν παντοτινή μορφή στην σταγόνα έτσι που να αναγνωρίζεται για πάντα.
Στο Παρίσι παρουσιάζουμε αναδρομική έκθεση ζωγραφικής. Υπάρχουν έργα της αρχικής περιόδου όπου κυριαρχεί η αυθόρμυτη και αφελής αγάπη για την φωτεινότητα του αιγαιοπελαγίτικου τοπίου και η απόδοσή της με εργαλεία παρμένα από την βυζαντινή αγιογραφία και την Αρχαία Ελληνική ζωγραφική. Το φως προέρχεται από όλα τα σημεία του πίνακα και δεν υπάρχουν φωτοσκιάσεις. Ο θρίαμβος του φωτός πάνω στην πέτρα και την ελιά, σε όλο του το μεγαλείο. Τα υστερότερα έργα είναι επηρεασμένα από διάφορα ρεύματα όπως φουτουρισμός, εξπρεσιονισμός, σουρεαλισμός και Pop Art. Χαρακτηρίζονται από μια «συνομιλία» με τους μεγάλους εκπροσώπους αυτών των τάσεων με αποτέλεσμα να διερευνάται η αισθητική ποιότητα του αστικού χώρου σαν μια αρθρωμένη δήλωση πολιτισμού. Ενός πολιτισμού που χαρακτηρίζεται από την διαφήμιση, τα ΜΜΕ, την μόδα, την τεχνολογία, τις αθλητικές δραστηριότητες. Με δεδομένο ότι η ποιότητα του κατασκευάσματος ασκείται και μια κριτική τους προς το ήθος των διαφόρων δραστηριοτήτων. Η τελευταία δουλειά κινείται μεταξύ τελάρου, υπολογιστή και ηλεκτρονικών διασυνδέσεων έτσι που η επιφάνεια του πίνακα όχι μόνον να φωτίζεται αλλά η ίδια να διαμορφώνει τους φωτισμούς και τα χρώματα. Χρησιμοποιώ την τεχνολογία της εποχής μου για να την εκφράσω ή και ακόμα να την υπερβώ. Το Παρίσι ήταν και είναι παγκόσμιο κέντρο καλλιτεχνικής έκφρασης. Αν και η Νέα Υόρκη, μετά τον πόλεμο, πήρε αρκετή από την λάμψη του, εξακολουθεί να ασκεί μεγάλη γοητεία στους καλλιτέχνες και τους φιλότεχνους. Για κάθε καλλιτέχνη είναι ένα όνειρο να βρεθεί σε αυτή την πόλη και να δείξει την δουλειά του, την πρότασή του για μια καινούρια ανάγνωση του κόσμου. Μια ανάγνωση που θα μας κάνει να τον κατανοήσουμε καλύτερα. Είμαστε σε έναν κόσμο θεατές, δίχως να ξέρουμε από πού ερχόμαστε και που πηγαίνουμε. Δεν έχουμε καμία βεβαιότητα, εκτός από μία : την αυτοακύρωση. Δεν έχουμε επιλογή για την μορφή του σώματός μας και το εύρος των διανοητικών μας δυνατοτήτων. Το DNA μας, που είναι η πληροφορία για τον τρόπο ύπαρξής μας, είναι δοτό, δεν το φτιάξαμε εμείς. Στο Παρίσι συναθροίζονται πολλοί δημιουργοί με τις πιο πάνω ανησυχίες. Ανησυχίες που η αλληλεπίδραση μεταξύ τους προάγει τον πολιτισμό. Πολιτισμός είναι επικοινωνία. Στο Παρίσι νιώθεις ότι επικοινωνείς, γιατί εκφράζεσαι βλέποντας συναδέλφους από όλο τον κόσμο να δημιουργούν και να σκέφτονται.
Τι είναι ο Αρχαίος Ελληνικός Πολιτισμός ;
Θα έλεγα ότι αποτελεί την βάση της σύγχρονης σκέψης και για την φιλοσοφία και για την επιστήμη και για την τέχνη. Η μεγάλη αφύπνιση του πνεύματος μετά τον μεσαίωνα, γέννησε την αναγέννηση που ήταν μια ισχυρότατη αναφορά στην Αρχαία Ελληνική και κατά δεύτερο λόγο στην Ρωμαϊκή τέχνη. Έχω βρεθεί σε πολλά αξιόλογα πανεπιστήμια της Ευρώπης και της Αμερικής. Κυριολεκτικά όλα έχουν, στο κεντρικό τους κτίριο, αετώματα και κίονες αρχαίων κτισμάτων, καθώς και ρήσεις του Αριστοτέλη και του Πλάτωνα. Τα μορφοπλαστικά στοιχεία της αρχαιότητας έτσι, λειτουργούν και σήμερα, πιθανώς ανεπαισθήτως. Το ταίριασμα λοιπόν «σύγχρονων στοιχείων και brands» με στοιχεία του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού έχει σαν σκοπό να καταδείξει μια συνέχεια. Μια συνέχεια που η κατανόησή της θα μας κάνει να νιώσουμε καλύτερα τον τρόπο και τον τόπο στον οποίο βρισκόμαστε σήμερα.
Όταν φοιτούσα στο Heron Art Institute του Indiana University ένας καθηγητής, μπαίνοντας στην αίθουσα είπε : Να μάθετε να «κλέβετε σαν καλλιτέχνες».
Ο μη καλλιτέχνης κλέφτης, χρησιμοποιεί υα κλεμμένα δίχως να τα μετουσιώνει, ο καλλιτέχνης συνομιλεί με αυτά και τα διαφοροποιεί δίνοντάς τους τα δικά του χαρακτηριστικά. Αυτός είναι ο τρόπος που προάγεται η τέχνη. Ο πραγματικός καλλιτέχνης είναι ειλικρινής και ξέρει να πατά στους ώμους των προγόνων του για να κάνει το δικό του βήμα. Αυτή είναι και η πραγματική του προσφορά. Τα ταξίδια δίνουν την δυνατότητα επικοινωνίας και γνώσης των ρευμάτων και των απόψεων όλων όσοι ασχολούνται με την Τέχνη.
Η τέχνη είναι μια διαρκής πορεία.
ΠΟΡΕΥΟΜΑΙ
Κ.Β. Σπυρόπουλος