14. Mια μυθοπλασία το αστικού χώρου
«… Ο Κώστας Σπυρόπουλος απεικονίζει τον σύγχρονο άνθρωπο στην πόλη του 21ου αιώνα. Στην ίδια εικόνα χρησιμοποιεί διαφορετικά σύμβολα από την αρχαιότητα και τον σύγχρονο κόσμο ή διαφορετικού είδους σύμβολα. Τα θέματά του έρχονται μέσα από την καθημερινότητα, που βιώνουμε στους δρόμους της Αθήνας. Ζωγραφίζει την Αθήνα που έχει αλλάξει στις αρχές του 21ου αιώνα, μια πόλη με καταφανείς τις επιρροές του δυτικού κόσμου. Τα θέματα που επιλέγει είναι ποικίλα. Οι στάσεις των μέσων μαζικής μεταφοράς απεικονίζονται με πολλούς τρόπους, όπως και οι διαφημίσεις, που είναι το αγαπημένο του θέμα… Ο Κώστας Σπυρόπουλος, είναι ένας μοντέρνος ζωγράφος που απεικονίζει το σήμερα πατώντας στο παρελθόν»
ΑΓΛΑΪΑ ΑΡΧΟΝΤΙΔΟΥ – ΑΡΓΥΡΗ
Αρχαιολόγος, Διευθύντρια του Μουσείου της Πόλεως των Αθηνών
Από την Έκθεση στο Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών, Αθήνα 2015
Κώστας Σπυρόπουλος
Στα 10.000 χρόνια της καταγεγραμμένης ιστορίας, η βιολογική εξέλιξη έχει προκαλέσει ορισμένες ανιχνεύσιμες μεταβολές στο ανθρώπινο DNA, όμως η γνώση που μεταδίδεται πλέον από γενιά σε γενιά έχει αυξηθεί δραματικά. Το DNA ενός σπερματοζωαρίου ή ωαρίου περιλαμβάνει 3 δισεκατομμύρια ζεύγη αζωτούχων βάσεων. Μεγάλο μέρος της κληρονομιάς αυτής χρησιμοποιείται. Η χρήσιμη πληροφορία όμως φαίνεται ότι βρίσκεται περίπου στα 100 εκατομμύρια μπιτ. Ένα μπιτ είναι η πληροφορία που ισοδυναμεί σε απάντηση με ένα ναι ή ένα όχι. Ένα μυθιστόρημα μπορεί να περιέχει 2 εκατομμύρια μπιτ πληροφορίες. Επομένως το DNA ενός ανθρώπου ισοδυναμεί με περίπου 50 βιβλία Χάρρυ Πότερ. Η ποσότητα πληροφορίας που μεταδίδεται από τα βιβλία ή μέσω του διαδικτύου είναι 100000 φορές μεγαλύτερη απ’ ότι περιέχει το DNA. Η συντριπτική πλειοψηφία αυτής της πληροφορίας αποτελείται από σκουπίδια και θα πρέπει να προσπερνάται και η εστίαση να γίνεται στην χρήσιμη. Έτσι ή αλλιώς έχουμε φθάσει σε ένα σημείο της ιστορίας μας που δεν είμαστε μόνον το DNA μας, αλλά και οι πληροφορίες που λαμβάνουμε οι οποίες τροποποιούν την συμπεριφορά μας και την σκέψη μας. Είμαστε η σκέψη και η βούλησή μας. Οι παράμετροι αυτές καθορίζουν και το περιβάλλον μέσα στο οποίο περνάμε την ζωή μας. Η ζωγραφική μου μας προτρέπει να φτάσουμε σ’ ένα κρίσιμο σημείο να νιώθουμε και να καταλαβαίνουμε τον νέο αυτό ρεαλισμό, έναν ρεαλισμό που έχει τις καταβολές του στην ίδια την σύγχρονη ζωή, τα συνεχόμενα φαινόμενά της, κάτω από την επιρροή κατασκευασμένων αντικειμένων, γεωμετρικών ή άλλων, μεταφερμένων σ’ ένα χώρο που η φαντασία και η πραγματικότητα συναντώνται και αλληλοδιαπλέκονται. Μερικές φορές μεγεθύνω ορισμένα αντικείμενα, γιατί η μεγέθυνσή τους, προσδίδει μια υπόσταση που ποτέ δεν είχαμε αντιληφθεί και μετατρέπεται έτσι σε φορέα μιας εντελώς καινούριας λυρικής και πλαστικής δύναμης. Ο κόσμος μας τα τελευταία 100 χρόνια αλλάζει με καταιγιστικούς ρυθμούς. Γι’ αυτό πρέπει να επινοήσουμε καινούριες αξίες υλικές και πνευματικές. Η εξερεύνηση και η αποτύπωση του αστικού χώρου, που αποτελεί δηλωμένη έκφραση πολιτισμού, αποτελεί στόχο της εικαστικής μου δημιουργίας. Ότι είναι πραγματικά πρωτοποριακό, είναι αυτό που στηρίζεται και σε παραδεδεγμένες αρχές και πρότυπα αν και αυτά είναι που θέλει να διαφοροποιήσει και να προάγει. Στον αστικό χώρο που δημιουργώ εκτός από τις σύγχρονες μορφές υπάρχουν και ιστορικές, γιατί το παρόν και το μέλλον είναι τα παιδιά του παρελθόντος. Ζωγραφίζω αναζητώντας με ποιητική διάθεση το μέλλον το δικό μου και του κόσμου μας που πρέπει να φροντίζουμε να είναι καλύτερο και ποτέ να μην ακυρωθεί. Ξαναδημιουργώ τον μύθο του αστικού χώρου, του χώρου που γεννιόμαστε, ζούμε και πεθαίνουμε, γιατί αναρωτιέμαι τι θα ήταν η ζωή δίχως τους μύθους. Είμαι πεπεισμένος ότι μόνον οι μύθοι περιγράφουν την ζωή όπως θα έπρεπε να είναι και της δίνουν χρώμα, προορισμό, όραμα, έτσι που να κινητόποιούν την φαντασία, την σκέψη και να προάγουν το συναίσθημα. Άλλωστε δεν ξεχνώ ότι τον 20ο και τον 21ο αιώνα η σημαντικότερη πρόοδος σημειώθηκε σε δύο ζητήματα. Το ένα αφορούσε την επιστήμη που υποχρέωσε την φιλοσοφία και την τέχνη να επανεκτιμήσει εκ βάθρων την φύση της ανθρώπινης γνώσης και ηθικής υπόστασης και το άλλο αφορούσε την απόπειρα να κατανοήσουμε την ανθρώπινη κατάσταση σ’ ένα σύμπαν που δεν θεωρείται πια ότι έχει δημιουργηθεί από τον Θεό ή ότι έχει δικό του νόημα ή σκοπό. Μέσα σ’ αυτό τον χώρο δημιουργώ τον κόσμο μου θέλοντας να ξαναπιάσω με το σχέδιο και το χρώμα την άκρη του νήματος.
K.B. ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΣ
Ο μοντερνισμός και η εξύψωση του Ποπ
O κορεσμός της εικόνας, το καταναλωτικό προϊόν, η διαφήμιση, ο κόσμος των media, η τηλεόραση, τα περιοδικά, τα κόμικς έγιναν σημείο αναφοράς του 20ου αιώνα, δημιουργώντας σύνθετες πολιτισμικές και κοινωνικές τροχιές. Η στροφή του καλλιτέχνη προς έναν τέτοιο κόσμο, ασχολείται με τα ζητήματα της υπερπληροφόρησης, μέσα από ένα δημιουργικό κάτοπτρο, απλουστεύοντας την πολυπλοκότητά της και διοχετεύοντάς την μέσα από χρώματα, σχήματα, γραμμές και μηνύματα πάνω στον καμβά. Ο Marcel Duchamp υποστήριζε ότι το καθημερινό αντικείμενο γίνεται έργο τέχνης, επειδή ο ίδιος ο καλλιτέχνης το χαρακτηρίζει έτσι.
Το καλλιτεχνικό κίνημα της Pop Art (Ποπ Αρτ) γεννήθηκε τη δεκαετία του 1950, όχι μόνο σαν μια μορφή σχολίου (statement) στον καταναλωτισμό και στην εμπορευματοποίηση της τέχνης αλλά και σαν δημιούργημα της μαζικής κουλτούρας. Επιχείρησε να ενσωματώσει και να οικειοποιηθεί εικόνες και αντικείμενα του πραγματικού κόσμου: διασημότητες, προϊόντα, διαφημίσεις – με μια τάση προς το ειρωνικό και το παιγνιώδες. Το καθημερινό (everydayness) καθίσταται έμπνευση και η έμπνευση γίνεται έργο τέχνης.
Σε αυτό το μήκος κύματος κινείται και η εικονογραφία του Κώστα Σπυρόπουλου, αντλώντας αστείρευτο υλικό από το αστικό περιβάλλον. Με σχεδόν σημειολογική ματιά αναδεικνύει ποικίλα σημεία της καθημερινής ζωής, εστιάζοντας σε κοινωνικούς, αισθητικούς αλλά και ερμηνευτικούς κώδικες στα ζωγραφικά έργα του. Αντικείμενα της λαϊκής κουλτούρας συνοδεύουν την φιγούρα στους πίνακές του, με τον άνθρωπο να αποτελεί βασικό στοιχείο της θεματολογίας του. Έντονες αντιθέσεις βασικών και συμπληρωματικών χρωμάτων, επαναλαμβανόμενα μοτίβα, καθαρές γραμμές, γυμνό. Οι ανθρώπινες μορφές – άλλες φορές ογκώδεις και άλλες φορές με υπόνοιες σε αναγεννησιακά και αρχαιοελληνικά πρότυπα – συνοδεύονται από αναγνωρίσιμα αντικείμενα των τελευταίων δεκαετιών της νεοελληνικής κουλτούρας. Αναπαραστάσεις που όλοι μπορούμε να αναγνωρίσουμε και να θέσουμε τους εαυτούς μας κομμάτι τους. Ένα ουσιαστικό σχόλιο στην απλότητα του καθημερινού, ανυψώνοντάς το σε ζωγραφικό έργο τέχνης.
ΝAΝΣΥ ΧΑΡΙΤΩΝΙΔΟΥ
Εικαστικός, επιμελήτρια εκθέσεων
Κώστας Σπυρόπουλος
Οι πίνακες του αποτελούν καλές προτάσεις με μια αρκετά σύγχρονη γλώσσα. Προσεγγίζοντας την ανθρώπινη μορφή σε διάφορες καθημερινές πράξεις που έχει βιώσει ο ίδιος ο δημιουργός, αναπτύσσοντας μια σύνθεση όπου οι μορφές είναι οργανωμένες σε έναν ισορροπημένο χώρο βασικών χρωμάτων. Χρησιμοποιούνται κατά προτίμηση τα βασικά χρώματα, χωρίς ανάμειξη ή υποβάθμιση. Ομοίως, οι χαρακτήρες ζωγραφίζονται με τον ίδιο τρόπο με βασικά χρώματα, χωρίς χρήση κιαρο σκούρο που θα έδινε ψευδαίσθηση όγκου και τρισδιάστατης μορφής. Επίσης, δεν υπάρχει καμία προοπτική, η οποία να επικεντρώνεται στη δράση των χαρακτήρων εντός συγκεκριμένου προτεινόμενου χώρου με πλήρως ορθολογικό τρόπο.
Για να το πετύχει, χρησιμοποιεί έξυπνα την υπόθεση ότι το κενό είναι μια μορφή και ότι η μορφή είναι άδεια, αφού το κενό δεν είναι τίποτα συγκεκριμένο είναι πιθανώς όλα.
Όλο αυτό το έργο συνοδεύεται από την έννοια της ελευθερίας για την καλύτερη επικοινωνιακή εκφραστικότητα ανάμεσα στον καλλιτέχνη και τους αποδέκτες οι οποίοι εκλαμβάνουν το έργο ως μια πραγματική, δημιουργική και ευαίσθητη προσδοκία.
Εξετάζοντας το έργο του καλλιτέχνη, μπορούμε να παρατηρήσουμε ότι ιστορικά αναφέρεται σε δημιουργούς όπως ο Saint Beatus of Liebana του δεκάτου αιώνα, και έπειτα – με ένα άλμα 10 αιώνων – στον Gauguin και τον Picasso μέχρι τον Mattisse, καθώς οι συγκεκριμένοι καλλιτέχνες διαρευνούν τη σύνδεση της μορφής και του υπόβαθρου χωρίς να προσπαθούν να αναπαραστήσουν την αληθινή και ορατή πραγματικότητα, χωρίς περιεχόμενο. Επιπλέον, χρησιμοποιώντας έντονα χρώματα χωρίς κιαρο σκούρο, χωρίς χρωματική υποβάθμιση και χωρίς χρήση προοπτικής, δίνει μεγάλη σημασία στην έκφραση του χρώματος και την κίνηση των χαρακτήρων στις πράξεις τους.
CESAR CAMPOS Καθηγητής Τμήμα Τέχνης
PUCP Καθολικού Παν/μίου Λίμας, Περού
Τι είναι ο Κώστας Σπυρόπουλος;
Τι είναι ο Κώστας Σπυρόπουλος; Ένας ανοιχτός ορίζοντας! Σε ένα αφιέρωμα στο σύνολο του έργου του μπορώ κι εγώ να στηρίξω τον λόγο για τον άνθρωπο, τον επιστήμονα, τον καλλιτέχνη. Δεν έχω τη δυνατότητα να αναπτύξω κριτική άποψη για το έργο. Μπορώ όμως να το αισθανθώ. Μπορώ να ζήσω το ταξίδι του. Ο Κώστας Σπυρόπουλος είναι ο καλλιτέχνης που ποτέ δεν οδηγείται σε μονολόγους. Ο καλλιτέχνης που ξεφεύγει από τα δόγματα. Ο Κώστας Σπυρόπουλος κατέχει το «ελληνικό μυστικό» όπως έγραψε ο Οδυσσέας Ελύτης και αξιοποιώντας το ελάχιστο καταφέρνει να αποσπά τα μέγιστα.
Με εντυπωσιάζει πάντα ο γιατρός, αυτός ο θεράπων του κόσμου που καταφεύγει στην εικαστική έκφραση. Ψάχνει να βρει ένα κόσμο στο σύνολο του καλύτερο; Ένα κόσμο που μπορεί να τον ορίσει και να τον χαρίσει στο όλον του αυτός;
Ο Κώστας Σπυρόπουλος έχει εκείνη τη σεμνότητα της μεγάλης αξίας που την αναζητάς στο εφήμερο ως ασφάλεια, ως αξιακή ανάγκη. Είναι ο άνθρωπος, ο επιστήμονας, ο δημιουργός. Πολίτης του κόσμου και όμως τόσο βαθύτατα ελληνικός, Μεσόγειος και φωτεινός.
ΞΕΝΙΑ ΚΑΛΔΑΡΑ
Γνωρίζοντας τον Κώστα Σπυρόπουλο διερωτήθηκα πόσο χαρισματικός μπορεί να είναι ο άνθρωπος τελικά. Γιατί είναι χάρισμα να γεννιέται κανείς πολυσχιδής και πολυπράγμων. Η επιμονή και η υπομονή θα εξελίξουν απλά αυτό το χάρισμα στην πορεία της ζωής και σίγουρα και η διαρκής ενασχόληση, γιατί “η έμπνευση υπάρχει, αλλά θα πρέπει να σε βρει δουλεύοντας” , όπως χαρακτηριστικά είπε ο Πικάσο.
Εξαιρετικός σχεδιαστής κατορθώνει μέσα από τις παράδοξες ανθρώπινες μορφές του και τα χαρακτηριστικά συμπληρώματα της pop art να αποδώσει το μήνυμα των εύστοχων θεμάτων του. Η ψευδαίσθηση, η αλληγορία, τα σύμβολα υπό την καθοδήγησή του δένουν αριστοτεχνικά το πραγματικό με το φανταστικό. Πολλά και διαφορετικά τα χαρακτηριστικά της τέχνης του όπως, η εξωτερικότητα στην έκφραση, η κοινή θεματολογία αλλά με πολλαπλότητα αναζητήσεων, η διάκριση των επιπέδων, η στατική ισορροπία με την κατάργηση του πραγματικού χώρου, η έλλειψη πλαστικότητας των μορφών, η αρμονική ασφαλής σύνθεση με την επανάληψη των διαφόρων θεμάτων, τα καθαρά έντονα, φωτεινά και ζεστά χρώματα, οι μεγάλες συνθετικές και χρωματικές αντιθέσεις, η χαρά της ζωής, η αλληγορική παράσταση. Το σύνολο εκφράζει μια αισιοδοξία και χαρά, μια χιουμοριστική διάθεση που κάνει ανάλαφρα τα θέματα της καθημερινής ζωής των ανθρώπων, μια ανάγκη για εσωτερική απελευθέρωση, όπου το ατμοσφαιρικό, το ονειρικό μέσα από την χρωματική ομορφιά και τους αλληγορικούς υπαινιγμούς μας απομακρύνει από το ρεαλιστικό και πραγματικό, που το μυαλό πρώτιστα αντιλαμβάνεται.
Πέρα από την απεικόνιση, η τέχνη εξυπηρετεί παράλληλα την θέληση του ίδιου του καλλιτέχνη να πει μια ιστορία επιλέγοντας το ύφος του, που γίνεται τελικά το σήμα κατατεθέν του. Αυτή είναι διττή επικοινωνία, καθώς ο θεατής μπορεί να αντλήσει συνάμα πληροφορίες για τον καλλιτέχνη. Έτσι λοιπόν, αυτό που μπορούμε να πούμε για τον Κώστα Σπυρόπουλο είναι, ότι ζωγραφίζοντας βρίσκει το μυστικό της νεότητας, αντλώντας χαρά και ικανοποίηση μέσα από τον αντιπροσωπευτικό κόσμο της pop art, το καθημερινό, το σύνηθες, που όμως αποδίδει περίτεχνα κυριαρχώντας στις φόρμες του και διαλέγοντας διασκεδαστικούς τίτλους στα έργα του. Και αυτή η ευχαρίστηση αντλείται από τον συμβολικό υπαινιγμό, τη χαρά μιας διήγησης με την χαρακτηριστική αγάπη στην ενσωμάτωση των διαφημίσεων ως pop-ups, εμβλημάτων και αλληγορικών στοιχείων, που κάνουν το θεατή να αναλογίζεται, αν η αλληγορία και η γελοιογραφική διάθεση είναι τελικά μια καταγγελία, μια κριτική στο σύγχρονο τρόπο ζωής. Αεικίνητος εργάτης της τέχνης και κυνηγός της χαρούμενης πλευράς της ζωής σε ότι καταπιάνεται. Ένα δυνατό μυαλό, που μερίμνησε με τη ζωγραφική και την καλλιτεχνική του δημιουργία να ξεφεύγει από τις απόλυτες νόρμες της Ιατρικής επιστήμης και να ταξιδεύει στο μικρόκοσμο που γνωρίζει να αποτυπώνει και να τελειοποιεί, όσο πιο πολύ ασχολείται.
Αυτό το ευτυχές αντιστάθμισμα στην ιατρική του καριέρα έχουμε τη χαρά να απολαμβάνουμε μέσα από τα έργα του, να χαμογελάμε διαβάζοντας τους ανέμελους με χιούμορ τίτλους των έργων του και να χαιρόμαστε την παρέα μαζί του με τις γόνιμες συζητήσεις και την ανάγκη του να μοιραστεί σκέψεις και αναζητήσεις για τη σύγχρονη πραγματικότητα.
Αρχαιολόγος-Ιστορικός Τέχνης,
Υπεύθυνη Δημοσίων Σχέσεων
Grecotel Hotels & Resorts
Poetry in colour: The art of Kostas Spiropoulos
Kostas Spiropoulos is among most accomplished artists in contemporary art scene in Greece. His unique style that depicts the energy and dynamism lying just under the surface of distinguishes the artist from his peers, while his deep understanding of his native geography and culture reflects deeply into his art.
While Spiropoulos’s art can be broadly categorized in Pop-Art in general, it is undeniable that a wide variety of art historical influences can be felt through his body of work. It can be said that this dramatic usage of vibrant colour and this linear style that emphasizes contour echoes the styles of Post-Impressionist artists like ToulouseLautrec and Van Gogh, while his study of stylized shapes suggests Cubist influences. On the other hand, his figurative style refers to an influence of the depictive humanism of the figurative Renaissance masters such as Michelangelo and Da Vinci.
Much older and deeper influence on his unique art can be found in the vast artistic, intellectual and historical heritage of Greece, from Hellenistic sculptures to religious frescoes and mosaics of Byzantine art, and to the “idealist” world view of the Platonic and Neo-Platonic schools of philosophy. It can be said that Greece, with its natural beauty, history, as well as daily life and people forms the very heart of Spiropoulos’s art.
Kostas Spiropoulos is unapologetically a figurative painter in a contemporary art world unfortunately saturated with extensive use of abstract expressionism. Apparent mundaneness of his subject matter, the depictions of ordinary everyday life balances his energetic and vibrant visual language, creating a symmetry that symbolizes the dual nature of the universe which is ordinary on the surface, but extraordinarily filled with possibilities deep down. In his characteristic street scenes, artist finds the visual poetry in everyday life. He creates a language with vibrant colour and line to depict a subliminal subjective perception of a vivid, ever-changing world that seems static and objective on the surface.
In his depictions of the daily life, his figures are almost always in a constant movement: walking through rain, playing football, riding bikes, driving cars… This underlines a dynamism and flow of energy in the seemingly static reality, which refers to the contemporary school of thought which argues that movement and energy create matter and reality. In Kostas Spiropoulos’s art, the colour and the movement creates the scene, which seems static and eternal, but also always in constant movement in our perception an subconscious.
All these themes, influences and distinctive features of this art makes Kostas Spiropoulos on of the leading figures in the contemporary of Greece and beyond. Seeing the world and life through his unique eye is indeed an extraordinary journey every art lover should take.
RUHSAR OZER
Febryary 20th 2019