Κάθε άνθρωπος, όταν αυτοβεβαιώνεται ως ιδιαίτερη προσωπικότητα και ορίζει τον δρόμο της ζωής του, με «απορία» και «θαυμασμό»1 διαπιστώνει: Πρώτον, ότι βρίσκεται ενώπιον της απεραντοσύνης του «ωραίου», του «κάλλιστου», κατά τον Θαλή2 και άγνωστου «κόσμου» της «φύσεως». Μιας «φύσεως» που «κρύπτεσθαιφιλεί», δη-λαδή αγαπά να αποκρύπτει την αλήθεια του, κατά τον Ηράκλειτο3 . Ενός «κόσμου» που πράγματι είναι ένα «μεγάλο μυθιστόρημα μυστηρίου», κατά τον Αϊνστάιν. Δεύτερον, ότι βρίσκεται ενώπιον των ανθρώπων και του ανθρώπινου κόσμου. Όμως ο άνθρωπος είναι «το αίνιγμα του αινίγματος», κατά τους Αρχαίους τραγικούς4 , είναι το υπέροχο «αίνιγμα της δημιουργίας», κατά τον φιλόσοφο Herder5 . Και τρίτον, ότι βρίσκεται ενώπιον του πολύ «δύσκολου» «γνώθι σαυτόν»6 και του «βαθύτατου λόγου της ψυχής του»7 . Μια τέτοια διαπίστωση εξομολογείται και ο Κώστας Σπυρόπουλος8 «κατεβαίνοντας», όπως λέγει, «στα σκοτεινά βάθη της ψυχής του, στον μικρό θάλαμο της αυτογνωσίας». Στο βιβλίο 87+1 λόγοι που ζωγραφίζω γράφει: «Βρίσκομαι στην άκρη αυτού που γνωρίζουμε, σε επαφή με τον ωκεανό του αγνώστου και βλέπω να λάμπει το μυστήριο και η ομορφιά του κόσμου». Σε άλλο δε σημείο του ίδιου βιβλίου γράφει: «Ζωγραφίζω διότι πρέπει να μιλάω με αινίγματα, όταν αυτό απαιτείται». Αυτός ο φυσικός, κυρίως και ο ανθρώπινος κόσμος, είναι κατά τον Πλάτωνα9, αναπόφευκτα «ένοικος» αυτού του κόσμου. Άξια αναφοράς είναι και η σχετική θέση του Heidegger10 ότι ο άνθρωπος είναι «ριγμένος», «αφημένος», μέσα στον κόσμο. Αυτή την επίγνωση έχει και ο Κώστας Σπυρόπουλος11.

Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗΣ

Αισθητική είναι η πνευματική δραστηριότητα, ένα «απορείν» και «ζητείν» του ανθρώπου, σχετικά με το βίωμα του κάλλους, του ωραίου, της ομορφιάς, της πραγματικότητας και με τις εκφράσεις αυτού: τις διάφορες τέχνες. Ονομάστηκε Αισθητική, διότι κύρια πηγή της είναι τα δεδομένα των αισθήσεων, η «αισθητική εμπειρία». Η Αισθητική, κατά τον Ε. Παπανούτσο12, απασχολεί «κάθε στοχαστικό άνθρωπο που βλέπει τι θέση έχει μέσα στη ζωή και την ιστορία μας η Τέχνη και πόσο ουσιαστικά ανθρώπινο φαινόμενο είναι η δίψα της ομορφιάς». Αυτό ωστόσο δεν ισχύει για όλους τους ανθρώπους. «Υπάρχει βέβαια», παρατηρεί ο Παπανούτσος13, «μια στάση και μια διάθεση: Να βλέπεις, να αισθάνεσαι και να μην απορείς. Έτσι είναι πλασμένοι και ευχαριστημένοι με την ησυχία της αγνοίας τους οι περισσότεροι». Είναι δε Αισθητική, κατά τον Παπανούτσο14, «μια ιδιαίτερη σχέση της ψυχής μας με τον κόσμο. Μια ιδιότυπη στάση που παίρνει το εγώ μας απέναντι στα αντικείμενα». Όμως για να υπάρξει αυτή η ιδιαίτερη σχέση και στάση πρέπει να δούμε τα αντικείμενα με «άλλα μάτια» και να τα ακούσουμε με «άλλο όργανο», με «λατρεία ομορφιάς» και χωρίς τις «ζωτικές μας ορέξεις». Την ίδια σχεδόν θέση έχει και ο Κ. Σπυρόπουλος15. Η Αισθητική, λέγει, «επηρεάζεται από την ψυχική κατάσταση αλλά και άλλες εξωτερικές αιτίες. Λειτουργεί κυρίως πάνω και πέρα από τις «ζωτικές ορέξεις», αν και πολλές φορές επηρεάζεται από αυτές». Έτσι, πραγματικά, «η Αισθητική είναι μια ανώφελη πολυτέλεια που βιώνεται ανεξάρτητα αν το ωραίο σχετίζεται με το χρήσιμο». Συνοπτικά, κατά τον Κώστα Σπυρόπουλο16, η Αισθητική είναι «μια εκδήλωση του Eγώ που δεν είναι ούτε θεωρητική ούτε πρακτική».

Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ

Για όλους σχεδόν τους μελετητές της, «ποιητικής» διάστασης, της ανθρώπινης προσωπικότητας η έκφραση, η φανέρωση, του κάλλους με αισθητά μέσα, «η αποκάλυψη του μεγαλείου και του κάλλους της δημιουργίας», κατά τον Puskiv17, αποτελεί το θαυμαστό αγώνισμα και δημιούργημα του ανθρώπου: Την Τέχνη σε όλες τις μορφές της. Με βάση την πνευματική του περιουσία για την αισθητική εμπειρία, για την Αισθητική και το κάλλος, που ήδη αναφέραμε και κυρίως ως ζωγράφος ο ίδιος, ο Κώστας Σπυρόπουλος18 εκφράζει τις αυθεντικές του απόψεις για όλα τα θέματα, τα σχετικά με την τέχνη. Καταρχάς δέχεται μια βασική αλήθεια που προφυλάσσει από τους δογματισμούς. Δέχεται το «πολύπλοκο, θαυμαστό, αλλά και δύσκολα προσδιορίσιμο θέμα της υπόστασης της τέχνης». Κάνει δε μια ουσιώδη, για την κατανόηση της Τέχνης, βιωματική εξομολόγηση: «Στην παραγωγή», λέγει, «των έργων μετέχουν το πνεύμα, το συναίσθημα, η ευσυνειδησία, αλλά και άλλα στοιχεία της προσωπικότητας»

Ο ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗΣ

Για τον Κώστα Σπυρόπουλο ο καλλιτέχνης δημιουργεί παρωθούμενος από τη «λατρεία της ομορφιάς»19 που διακατέχεται από «δημιουργικό οίστρο», από «βαθύτερες ψυχικές δυνάμεις, τις οποίες δεν μπορεί να αγνοήσει μ τίποτα» και από τη «μαγεία της ζωγραφικής»20 προκειμένου για τον εαυτό ως ζωγράφο.

ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΖΩΗ

Πράγματι, γενικά, η τέχνη, κατά τον συγγραφέα21, είναι μια λειτουργία του ανθρώπου «που ανάγεται στις ηθικόκοινωνικές ανάγκες της κοινωνικής ζωής και προάγει την κοινωνική ζωή». Η τέχνη «αγκαλιάζει όλα τα φανερώματα του πνευματικού και κοινωνικού βίου». Είναι μια «δραστηριότητα που ανήκει στη σφαίρα του πολιτισμού και περικλείει όλα τα μεγαλύτερα, αξιολογότερα, θαυμαστότερα δημιουργήματα της ανθρώπινης διάνοιας». Αναπόφευκτα «η τέχνη επηρεάζει και επηρεάζεται από όλους τους τομείς της ανθρώπινης διανόησης και δραστηριότητας».

Η ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ

Με βάση τις κυριότερες θέσεις, «εξομολογήσεις», του Κώστα Σπυρόπουλου22 για την Τέχνη, που αναφέρουμε παραπάνω και τις θέσεις των άλλων λειτουργών και ερευνητών της τέχνης, τις οποίες επικαλείται με την ιστορική ενημέρωση, μπορούμε να έχουμε ένα γενικό συμπέρασμα, μια περίληψη, για την ουσιώδη, πολύτιμη και αναντικατάστατη παρουσία της τέχνης στη ζωή των ανθρώπων.Αναμφισβήτητα η τέχνη είναι «η έκφραση της λογικής και συνειδητής μας ζωής που ξυπνά μέσα μας τα υψηλότερα αισθήματα και τις ευγενέστερες σκέψεις». Είναι «μια από τις λειτουργίες της πνευματικής και κοινωνικής μας ζωής». Με την Τέχνη ο άνθρωπος, ως δημιουργός, προχωρεί πέρα από τη γνώση και την πράξη. Έτσι η τέχνη αποβαίνει μαρτυρία και σύμβολο της ανθρώπινης ποιητικής ενέργειας. Αποτελεί την έκφραση της ουσιαστικής εσώτατης προσωπικότητας του ανθρώπου, έκφραση του μεγέθους της υψώσεως και ολοκληρώσεως του ανθρώπου, έκφραση του μεγέθους της υψώσεως και ολοκληρώσεως του ανθρώπου σε προσωπικότητα. Είναι η τέχνη, η αφήγηση και η κατάθεση των καλαισθητικών και λοιπών εμπειριών και βιωμάτων του ανθρώπου από τη «θέαση», μελέτη και εμβάθυνση στην ουσία και κατανόηση του κόσμου και της ζωής. Έτσι η τέχνη αποβαίνει μια σπουδαία μαρτυρία για τη θέαση του ανθρώπου προς πολιτισμό και για τη συμμετοχή του στη δημιουργία του πολιτισμού. Αποβαίνει ένα αγώνισμα ζωής, αυθεντικότητας, ελευθερίας και πλήρωσης της ύπαρξης. Με την τέχνη ο άνθρωπος θέλει να υπερβαίνει τη σχετικότητα της ζωής του. Θέλει να υψώνει ενώπιων του δημιουργικό έργο, όπου μέσα να αναγνωρίζει ο ίδιος τον εαυτόν του, να θεάται τη χαρά, τη λύπη, τον πόνο, την ευτυχία, την επιτυχία, την αποτυχία, όλο του το είναι και όλου του αγώνα της ζωής υπό το φως της ιδέας του κάλλους, του ωραίου, της ομορφιάς.